Türkiye, dünya çapında fındık üretiminin en yüksek olduğu ülkedir ve dünya piyasalarına her zaman yeterli miktarda ve yüksek kaliteli fındık sunmaktadır. Türk fındığı, endüstriyel kullanım için de son derece uygundur.
Progıda Sürdürülebilirlik Yöneticisi Berivan Erbil Pamuk,Fındığın yolcusu kadınlar projesi Yönetmeni Eylem Karakaya ile konuştuk.
EYKA Eğitim Danışmanlık Hizmetleri
Progıda Sürdürülebilirlik Yöneticisi Berivan Erbil Pamuk “1989 yılında kurulan Olam, bugün dünya çapında 22.000’den fazla müşteriye gıda ve endüstriyel hammadde tedarik ederek, tohumdan rafa çalışan lider bir küresel tarım şirketidir. 66 ülkeden 72.000 çalışanımızdan oluşan ekibimiz, kakao, kahve, kuruyemiş, fındık, susam, baharat, pirinç ve şeker gibi 18 platformumuzun çoğunda liderlik pozisyonları oluşturmuştur. Olam olarak sorumlu bir şekilde büyümeye kararlıyız. Uzun vadede tutarlı üretim ve süreklilik sağlamak için, paydaşlarımızla iş birliği yapıyor ve dünyanın doğal kaynaklarının çevre yönetimini uyguluyoruz.
Dünyanın en tanınmış markalarının yanında olan güvenilir gıda ürünleri, üstün kalite, izlenebilir ve diğer birçok katma değerli hizmetler sunan bir tedarikçiyiz. Olam, dünya çapındaki müşterilerine kuruyemiş ve ürünlerini tedarik etmeyi, işlemeyi ve dağıtmayı amaçlamaktadır. Olam’ın dünya çapındaki köklü varlığı, rekabetçi fiyatlarla yıl boyunca güvenilir ürünler sunmamızı sağlamaktadır.
Kuruyemiş ve ürünlerindeki farklı konumumuz, tüm değer zincirindeki entegrasyonumuza dayanır. Tüm ülkelerdeki bahçe ve çiftliklerden, üretim, lojistik, ileri derecede işleme, pazarlama ve dağıtım gibi ürün yolculuğunun her aşamasını yönetiyoruz.
Üreticilerin Refahının Arttırılması
Tarımın daha cazip ve elverişli olması adına insanların ve şirketlerin finansal olarak ödüllendirilmesi için çalışıyoruz.
Gelişen Toplumlar
İnsanların daha iyi yaşaması için tarıma dayalı toplumlara katkı sağlıyoruz. Kadınların, çocukların, ve gençlerin zihinsel ve fiziksel gelişimi için sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştiriyoruz.
Doğayı Yeniden Üretiyoruz
Endüstriyel tarımın, küçük ölçekli üreticilerin ve diğer kırsal ticaretin doğa ile iç içe yaşadığı bir dünya yaratmak için ekosistemleri ve toprağı yeniden üretiyoruz.
Gelişen Toplumlar
İnsanların daha iyi yaşaması için tarıma dayalı toplumlara katkı sağlıyoruz. Kadınların, çocukların, ve gençlerin zihinsel ve fiziksel gelişimi için sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştiriyoruz.
EYKA ve Pro-gıda Olam işbirliği ile, mevsimlik işçi olarak fındık toplamaya Sakarya, Düzce ve Ordu’ya giden kadınlar için kadın haklarını temel alan “Fındığın Yolcusu Kadınlar” isimli bir proje yürütüyoruz.
Fındığın yolcusu kadınlar projesi Yönetmeni Eylem Karakaya” Ordu, Düzce ve Sakarya’da kadınların bulunduğu konaklama alanlarına ya da bahçelerine gidilerek sosyal çalışmacılar tarafından; mevsimlik fındık işçisinin hakları, kadın hakları, genel kadın sağlığını koruma ve bilgilenme başlıkları üzerinden eğitimler yapılacaktır. Ketem ile iş birliğinde, işçi kadınlar için sağlık taramaları da yapılacaktır. Toplamda 900 ile 1000 arası kadına ulaşılması planlanmaktadır. Sosyal çalışmacılar tarafından eğitim kitapçıkları dağıtılacak, danışmanlık için de iletişim bilgileri paylaşılacaktır.
Eğitim çalışmaları kadınlar dışında üreticiler, dayıbaşları ve mevsimlik tarım işçisi erkekler üzerinden de ilerleyecektir. Ordu, Düzce ve Sakarya’daki yaklaşık beş yüz üreticiye ulaşılarak, mevsimlik tarım işçisinin hakları, toplumsal cinsiyet konulu iki saatlik seminerler verilmesi planlanmaktadır. Yine Ordu, Düzce ve Sakarya’dan seçilen 14 kadına sertifikalı temel ilkyardım eğitimi verilecektir.
İşimizi etik, sosyal açıdan sorumlu ve çevresel açıdan sürdürülebilir bir şekilde yürütmek, Olam’ın uzun yıllardır devam eden stratejisinin bir parçasıdır. Bununla birlikte, paydaşlarımızın sorumlu bir şekilde büyümenin sadece bir sürdürülebilirlik girişimi olmadığını anlamaları önemlidir.
Sorumlu bir şekilde büyümek, kârlı büyümenin etik, sosyal açıdan sorumlu ve çevresel açıdan sürdürülebilir bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamayı amaçlar. Üç destekleyici sütundan da görülebileceği gibi, sorumlu bir şekilde büyümek sadece çevreyi korumak ve üreticileri ve toplulukları desteklemek anlamına gelmez. Güçlü risk yönetimi ve yönetişimi olan sağlam bir iş modeline sahip olmak gibi ticari faktörleri de dahil ederek yatırımcılarımızı, hissedarlarımızı ve çalışanlarımızı koruyoruz; bu da üreticilerimiz, tedarikçilerimiz ve müşterilerimiz için esnek ve sürdürülebilir bir iş yaptığımız anlamına geliyor.
Sürdürülebilirlik stratejimiz bu nedenle, öncelikli olarak sosyal ve çevresel sütunlara odaklanarak, sorumlu bir şekilde büyümek çerçevesinde yürütülmektedir.
Barınma Hakkı
Çalışanların insani şartlarda konaklamasını sağlamak için elektrik, su bağlantılarının olduğu konaklama yerlerinde kalması gerekmektedir.
Barınma Koşulları ile İlgili Genelgede Görevli Kurumlar;
Valilik: Tarım işçilerinin yoğun olarak çalıştığı yerlerde; Valilik tarafından eğitim ve sosyal faaliyetleri ile işçilerin temel ihtiyaçlarını giderebilecekleri ortak kullanım olanları olan, iklim şartlarına uyumlu, emniyetli, ekonomik, fonksiyonel, prefabrike, betonarme ya da çelik iskeletli, yeterli büyüklükte bir bina ile elektrik, su ve kanalizasyon alt ve üst yapısı bulunan geçici yerleşim alanlara oluşturulması sağlanacaktır.
Belediye: Geçici yerleşim alanlarının belirli aralıklarla her türlü haşerelere karşı ilaçlanması, atıkların uzaklaştırılması, temiz içme ve kullanma suyu sağlanması hizmetleri belediyenin görevidir. Belediye sınırları dışında ise il özel idarelerince yapılması gerekmektedir.
İl Özel İdare: İşçi konaklama alanlarının, çamaşır, bulaşık yıkama, tuvalet, banyo gibi asgari ihtiyaçları karşılaması gerekir.
Ulaşım Hakkı
Mevsimlik tarım işçilerinin ulaşımlarını sağladıkları araçlar insan taşımaya elverişli ve korunaklı olması gerekiyor. Ulaşım güvenli ve kişi sayısına uygun araçlarla yapılmalıdır.
Mevsimlik tarım işçileri hasat için çıktıkları yolculuklarında kaza yapma riskini düşürmek için 24:00-06:00 saatleri arasında seyehat edilmemelidir.
Uzun saatler yolculuk yapmayı gerektiren koşullarda düzenli molalar verilmeli ve araç kullanan şoförlerin dinlenmesi sağlanmalıdır. Araçlara kapasitelerinden fazla yük yüklenmemelidir.
Sağlık Hakkı
Hamile kadınlar ve aşı takibi bulunan bebeklerin hasata gitmeden önce gittikleri yerlerde de sağlık haklarından yararlanabilmeleri için aile hekimlerine hasata gidecekleri yerleri bildirilmeleri gerekmektedir.
Sağlık Hakkı ile ilgili Genelge’de belirtilen görevli kurumlar;
İl Halk Sağlığı: Mevsimlik tarım işçilerinin ve ailelerinin kanser taramaları ile bulaşıcı ve salgın hastalıklara karşı düzenli sağlık taramaları, aşılamaları, gebe, bebek ve çocukların gözlemlerinin yaptırılmasında görevlidir. Üreme ve kadın sağlığı hizmetleri, çevre sağlığı hizmetleri ve sağlık okuryazarlığı faaliyetlerinin, periyodik olarak yürütülmesinde görevlidir. Bu hizmetlerin ve hizmetlere erişimin kolaylaştırılması amacıyla mobil sağlık ekipleri oluşturularak hizmet vermelidir.
Eğitim Hakkı
Mevsimlik Tarım İşçileri Genelgesi’ne göre mevsimlik tarım işçileri daimi ikamet ettikleri illere döndüklerinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, Halk Eğitim Merkezleri ve Mesleki Eğitim Merkezlerince sunulan eğitim ve meslek edindirme kurslarından faydalanabilirler.
İl Milli Eğitim Müdürlükleri: Öncelikle geçici yerleşim alanlarında eğitim ve sosyal faaliyetler için oluşturulan binanın, çocuklar için etkin bir eğitim merkezi olarak kullanılmasını sağlamalıdır. Şartlı nakil transferi gibi özendirici tedbirler etkin şekilde uygulanacak, çocukların okul kıyafetleri ve malzemeleri Valiliklerce sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları aracılığıyla temin edilecektir.
Ayrıca özel eğitim ihtiyacı bulunan çocuklar Rehberlik Araştırma Merkezi Müdürlükleri tarafından eğitim imkânlarından faydalandırılacaktır.
Başbakanlık Genelgesi’nin yardımı ile işçilerimiz için insani yaşam koşullarını sağladıktan sonra sıra geldi tarım iş aracısı ile telefonla önceden görüştüğünüz konuları yazılı metine “Hasat İşçilik Sözleşmesine” dökmelisiniz. “Hasat İşçilik Sözleşmesi” sizin ve işçilerinizin haklarını koruyan bir sözleşmedir. Valilik tarafından oluşturulan Hasat İşçilik Ücretleri Komisyonu’nda belirtilen ücreti göz önünde bulundurarak sözleşmeye işçi ücretlerini, işçilerin çalışacakları günleri, ücret ödemesinin kime ne şekilde yapılacağı belirtilmelidir. Hasat işçilik ücretlerini Kaymakamlıklar, muhtarlıklar, ziraat odaları ve İŞKUR’dan öğrenebilirsiniz. Sözleşmeyi işveren olarak siz, tarım iş aracınız (dayıbaşı) ve işçileriniz imzaladıktan sonra 10 iş günü içerisinde İŞKUR’a iletilmesi ve onaylanması gerektiğini tarım iş aracılarınıza bildirmelisiniz.
Sıra geldi işçileriniz bahçeye girmeden görev tanımlarını yapıp işçilerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda bilgilendirerek kişisel koruyucu ekipman dağıtılmasına
- Bahçede işe başlamadan önce iş bölümünün yapılması gereklidir. Örneğin; aşçı, çavuş ve genç işçilerin çalışacağı işler belirtilmelidir.
- Bahçedeki tehlikeli yerleri işçilerinize göstererek bilgi veriniz,
- Acil durumlarda aranması gereken telefon numaralarını ve acil durumlarda yapılması gerekenleri belirtiniz,
- İlk yardım çantasının yerini gösteriniz,
- Bahçelerde el yıkama, içme suyu, tuvalet vb. ihtiyaçların karşılanacağı alanlarının yerlerini gösteriniz.
- İşe başlamadan önce işçilerinize kişisel koruyucu ekipmanlarını giymeleri yönünde uyarıda bulununuz. (Şapka, eldiven, maske, kapalı ayakkabı, gözlük)
- EYKA kadın, çocuk, insan hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği temelinde sağlık, iletişim alanlarında eğitim danışmanlık hizmet vermektedir.
Röportaj: Bahtiyar Bodur – Fehmi Duman
Fotoğraflar: Necla Bakan