Miralay İsmet Bey komutasındaki Batı Cephesi kuvvetlerinin savunduğu İnönü - Kovalca mevzilerini 4 günlük uğraşa rağmen 3 tümenle yaramayan Yunan Ordusu çekilmeye başlar.
Düzenli ordunun daha oluşum aşamasında cereyan eden muharebelerin başı ise kâbus gibidir.
Ordu komutanlığına yeni atanan Korg. Papoulas karşısındaki gücü anlamak için bir keşif taarruzu düzenler (kendi ifadesi).
Tam da İsmet Bey’in kuvvetlerinin önemli kısmının Çerkez Etem üzerine harekâtta olduğu sırada, zayıf 24. Tümen’le düşmanı karşılamak zorunda kalırlar.
Zamana karşı bir yarışla, tam da tümenin 126. Alay’ının bozulduğu anda Kütahya’dan Yarbay Nazım (Şehit Miralay) komutasında 4. Tümen’in 58. Alayı ve 11. Tümen’in 70 ve 127. alayları cepheye hızır gibi yetişir.
4 gün boyunca kendilerinden 4 kat fazla düşmanla dövüşürler.
1921 yılı muharebeleri boyunca Türk Ordusu’nun amacı “Orduyu muhafaza edip, işgali sonlandıracak son muharebeye hazırlamak” olacaktır.
Bu nedenle, Türk’ün özgürlük savaşının daha başlamadan bitmesini önleyen, umut veren bu muharebe çok önemlidir.
Nitekim Yunan Ordusu’nun tüm taarruz planlarının arkasındaki adam, Kurmay Bşk. Yard. Albay Sarıyannis daha sonra “Kovalca Muharebesi gereksizdi. Yenilgimiz Türklere umut verdi. Kemalist orduya katılım arttı” diyecektir.
Onların Kovalca hüsranı, bizim 1. İnönü Zaferimizdir.
Türk Ordusu’nun bu zaferi Lloyd George’un da gözünü korkutacak, barış görüşmeleri için Londra’da bulunan Yunan başbakanı Kalekeropoulos’a “Türkleri Sevr’e mahkum etmek için en kısa sürede kesin sonuçlu bir taarruz yapıp yapamayacaklarını” soracaktır.
Bu ricayı emir telâkki eden Papoulas da üç ay sonra daha büyük bir kuvvetle aynı mevzilere yeniden taarruz edecektir.
Papoulas’ın bu macerası 1921 yılının 13 Eylül’üne kadar sürecek, Sakarya boyunda ordusunun 1/3’ünü bırakarak sonlanacaktır.
1. İnönü Zaferi kutlu olsun
Dr. Selim Erdoğan (Sakarya Meydan Muharebesi Araştırmaları)
